Vek'u mi'n je la ok'a hor'o!” dir'is la larĝ'ŝultr'a blond'a sinjor'o al la pord'ist'o de la hotel'o ”La or'a urs'o”. Ricev'int'e la ŝlos'il'o'n de si'a ĉambr'o, li supr'e'n'ir'is al la unu'a etaĝ'o. La pord'ist'o not'is per kreto sur la nigr'a tabul'o, kiu pend'is mal'antaŭ li: ”Numer'o 39 je la ok'a hor'o”. Post'e li serĉ'is en la gast'libr'o la nom'o'n de la sinjor'o, kiu vol'as est'i vek'ot'a tiel fru'e. Li en'skrib'iĝ'is kiel sinjor'o J'a'n van Halsten, komerc'ist'o el Amsterdamo, kiu ŝajn'e vol'as tiel fru'e el'lit'iĝ'i por ating'i vagon'ar'o'n al Nederlando, kiu for'vetur'os de la ĉef'a staci'dom'o je la naŭ'a hor'o.
Sinjor'o van Halsten dum'temp'e en'ir'is si'a'n ĉambr'o'n kaj komenc'is pak'i por la for'vojaĝ'o. Li ne tro zorg'em'e en'pak'is si'a'j'n aĵ'o'j'n. Fakt'e li tre ĥaos'e met'is si'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, ŝu'o'j'n kaj ŝtrump'o'j'n en si'a'n man'sak'o'n, iom spir'eg'is, kontent'e rigard'is la rezult'o'n, ŝlos'is la man'sak'o'n kaj sid'iĝ'is sur la seĝ'o'n apud la lit'o. Li rigard'is la horloĝ'o'n: est'is la dek unu'a hor'o, urĝ'eg'is ir'i el la lit'o'n. Li klin'is si'n, de'nov'e iom spir'eg'is – kial li dum si'a feri'a vojaĝ'o ĉiam pren'as po du porci'o'j el ĉiu'j plad'o'j! – kaj mal'laĉ'is si'a'j'n ŝu'o'j'n. Tio daŭr'is sufiĉ'e long'e, ĉar ĉiu'n ŝu'o'n li est'is laĉ'int'a ne per unu, sed per tri nod'o'j. Sed fin'e la pez'a labor'o est'is far'it'a. Sinjor'o van Halsten star'is en si'a'j ŝtrump'o'j antaŭ la lit'o kaj rigard'is mal'supr'e'n al si'a'j ŝu'o'j: ŝajn'is, ke li ne pov'as turn'i si'a'j'n okul'o'j'n de ili.
Kio'n rimark'ind'a'n li trov'is ĉe la ŝu'o'j? Est'is par'o da mal'nov'a'j laĉ'bot'o'j el nigr'a led'o kun cerv'a led'o je la flank'o'j. La ŝu'pint'o'j est'is zorg'em'e kaj iom art'e kudr'it'a'j. Bel'a'j ŝu'o'j, jes, sed kial sinjor'o van Halsten ili'n tiel kares'e trakt'is, kial li tiel ard'e ili'n rigard'is? Por tio ne ŝajn'is trov'iĝ'i motiv'o.
Rigard'int'e ili'n kun ĝoj'o dum tiom da temp'o, la nederland'an'o lev'is si'a'j'n ŝu'o'j'n de la plank'o. Tio est'is neni'o rimark'ind'a. Oni dev'as supoz'i, ke li nun far'os tio'n, kio'n far'as ĉiu'j hotel'gast'o'j antaŭ la en'lit'iĝ'o – met'os la ŝu'o'j'n antaŭ la pord'o'n, por ke ili est'u polur'ot'a'j. Ho, tut'e ne! Li ten'is la ŝu'o'j'n en la man'o, palp'is kaj frap'et'is ili'n ĉiu'flank'e kaj fin'e met'is ili'n sub si'a'n kap'kusen'o'n.
Est'is ja nigr'a'j ŝu'o'j, en kiu'j li la tut'a'n tag'o'n est'is kur'ant'a, kaj la lit'o kompren'ebl'e est'is kovr'it'a per blank'a tol'aĵ'o. Sed sinjor'o van Halsten tut'e neglekt'is, ke far'iĝ'as nigr'a'j makul'o'j sur ĝi. Li en'lit'iĝ'is kontent'a, tir'is la lit'kovr'il'o'n super la naz'o'n, etend'is unu man'o'n por esting'i la lamp'o'n sur la nokt'o'tabl'o kaj kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e aŭd'iĝ'is regul'a ronk'ad'o tra la mal'hel'a ĉambr'o.
La nokt'o pas'is. Dev'is est'i proksim'um'e la kvar'a hor'o maten'e, kaj en la grand'a hotel'o nur du hom'o'j ne dorm'is.
Unu est'is la mal'jun'a Anton'o, serv'ist'o, kiu jam dum tri'dek kvin jar'o'j en ”La or'a urs'o” pur'ig'is la ŝu'o'j'n de la gast'o'j kaj port'is ili'a'j'n pak'aĵ'o'j'n al la staci'dom'o. La vek'horloĝ'o est'is ĵus vek'int'a li'n el profund'eg'a dorm'o en li'a ĉambr'et'o, nun li ir'is en pantofl'o'j kun tren'iĝ'ant'a'j paŝ'o'j silent'e tra la long'eg'a'j koridor'o'j kaj kolekt'is ŝu'o'j'n kaj bot'o'j'n, kiu'j star'is antaŭ la pord'o'j.
Sur la pland'o'j'n li skrib'is per kreto la ĉambr'o'numer'o'j'n kaj post'e stapl'is la ŝu'ar'o'n en korb'o.
La du'a, kiu ĵus komenc'is si'a'n labor'o'n, est'is Karlo. Kiu'n titol'o'n li hav'is, aŭ kiu'n famili'a'n nom'o'n, fakt'e neni'u sci'is. Li est'is ”Karlo” – tiel nom'is li'n la hotel'estr'o, la pord'ist'o, la kelner'o kaj ankaŭ la gast'o'j. Kun si'a'j dek ses jar'o'j li est'is mez'aĵ'o inter grand'a knab'o kaj jun'a vir'o: li ne hav'is difin'it'a'n task'o'n, sed dev'is far'i ĉiu'spec'a'j'n labor'o'j'n kaj ili'n ĉiam far'is kun gaj'a vizaĝ'o kaj oft'e ŝerc'ant'e. Iam pli fru'e li vizit'is gimnazi'o'n kaj li'a'j instru'ist'o'j ver'e aprez'is li'n, sed li'a patr'o mort'is kaj li'a patr'in'o dir'is: ”Karlo, nun vi dev'as mem per'labor'i vi'a'n pan'o'n.”
Iu'n tag'o'n li do prezent'is si'n al la hotel'posed'ant'o kaj per firm'a klar'a voĉ'o pet'is labor'o'n. Per akr'a rigard'o la posed'ant'o de ”La or'a urs'o” atent'e ekzamen'is li'n kaj decid'is: ”Mi vol'as far'i prov'o'n kun vi, knab'o”. Kaj nun Karlo jam dum du jar'o'j kur'is la ŝtup'ar'o'j'n supr'e'n kaj mal'supr'e'n, far'is komisi'o'j'n, bril'ig'is la ans'o'j'n, help'is en la kuir'ej'o kaj en la kel'o, rapid'is al la poŝt'ej'o kaj al la staci'dom'o: sed vek'i la hotel'gast'o'j'n est'is li'a ĉef'a task'o, la plej respond'ec'a part'o de li'a funkci'o.
Oft'e est'is ne'facil'a labor'o. En la plej fru'a tag'iĝ'o oni dev'is el'lit'iĝ'i kaj tre zorg'em'e leg'i sur la nigr'a tabul'o, kie la pord'ist'o est'is not'int'a la temp'o'j'n. Oni dev'is frap'i sur pli ol tri'dek pord'o'j je la ĝust'a minut'o, ĝis la gast'o respond'is, kaj post kvin minut'o'j oni dev'is ankoraŭ'foj'e frap'i kaj kontrol'i, ke li ver'e el'lit'iĝ'is. Ĉar sufiĉ'e oft'e okaz'is, ke la vojaĝ'ont'o je la unu'a frap'o respond'is per grumbl'a ”Bon'e, mi jam el'lit'iĝ'is” kaj tamen post'e re'ek'dorm'is kaj mal'traf'is si'a'n vagon'ar'o'n. En tia okaz'o, mal'feliĉ'a Karlo! Li kompren'ebl'e est'is la kulp'ul'o, Ĉar la dorm'em'ul'o asert'is nur tro facil'anim'e, ke li tut'e ne est'is vek'it'a.
Ankaŭ ĉi tiu'n foj'o'n Karlo je la kvar'a hor'o sid'is pret'a sur seĝ'o apud la pord'ist'a ĉambr'et'o. La nokt'a pord'ist'o kuŝ'ig'is si'n sur la led'a'n sof'o'n ”nur por kelk'a'j minut'o'j” kaj komisi'is al Karlo si'a'j'n task'o'j'n. La ĉambr'o'kelner'o est'is don'int'a al Karlo ver'a'n mont'o'n da manĝ'il'ar'o la antaŭ'a'n vesper'o'n, por polur'ad'o, por ke li hav'u ”i'o'n por far'i”, kaj nun Karlo per ĉiu'j fort'o'j polur'is la ne'kalkul'ebl'a'j'n tranĉ'il'o'j'n, fork'o'j'n kaj kuler'o'j'n per smirg'o, smirg'o'paper'o kaj lan'a'j tuk'o'j.
Tiam sonor'is la telefon'o. Karlo pren'is la aŭskult'il'o'n kaj fraŭl'in'o en la telefon'ofic'ej'o anonc'is per la vort'o'j: ”Jen la inter'urb'a telefon'ej'o, Amsterdamo dezir'as parol'i kun vi”. Dum iom da temp'o aŭd'iĝ'is murmur'ad'o kaj susur'ad'o en la aparat'o, sed fin'e ven'is voĉ'o, kiu dir'is: ”Bon'vol'u tuj vok'i sinjor'o'n van Halsten al la telefon'o”. Karlo rapid'is supr'e'n en la ŝtup'ar'o kaj frap'is per ambaŭ pugn'o'j la pord'o'n numer'o 39. Dum long'a temp'o neni'o aŭd'iĝ'is. Karlo bat'is ver'a'n tambur'o'rul'ad'o'n. Fin'e est'is aŭd'ebl'a grumbl'o kaj la nederland'an'o demand'is: ”Kio diabl'e okaz'as?”
”Oni vok'as vi'n al telefon'o ... inter'urb'a telefon'vok'o el Amsterdamo.”
Tiam Karlo aŭd'is la lit'o'n knar'i, dum kelk'a'j minut'o'j sinjor'o van Halsten bru'eg'is en si'a ĉambr'o, post'e li ŝirm'al'ferm'is la pord'o'n kaj kun nur mantel'o super la ŝultr'o'j li rapid'is mal'supr'e'n kaj mal'aper'is en la telefon'bud'o. Malgraŭ la rembur'it'a'j mur'o'j oni aŭd'is, kiel li ekscit'e kri'is en la aparat'o'n kaj kiel li klopod'is kompren'ig'i si'n. Dev'is ja est'i grav'a komerc'a inter'parol'ad'o.
Dum la nederland'an'o pen'ad'is en la telefon'bud'o, la mal'jun'a Anton'o dum si'a rond'ir'ad'o ven'is al la ĉambr'o de sinjor'o van Halsten. Li sku'is la kap'o'n mal'aprob'e, kiam li vid'is, ke ne trov'iĝ'as ŝu'o'j antaŭ ĝi. Anton'o jam intenc'is daŭr'ig'i si'a'n ir'ad'o'n, kiam li rimark'is, ke la pord'o ne est'as ferm'it'a. Li zorg'em'e atent'is si'a'j'n dev'o'j'n. Li fier'is, kiam ĉiu'j li'a'j gast'o'j hav'is bril'e polur'it'a'j'n ŝu'o'j'n, tial li met'is si'a'n kap'o'n tra la mal'ferm'et'aĵ'o por vid'i, ĉu ebl'e la ŝu'o'j star'as mal'antaŭ'e. La ĉambr'o est'is mal'plen'a. Sur la plank'o star'is neniu'j ŝu'o'j, sed ... kio est'as tio?
La ŝu'o'j ja kuŝ'is en la lit'o. En la el'lit'iĝ'a urĝ'o la nederland'an'o for'ŝov'is si'a'n kap'kusen'o'n, kaj nun la nigr'a'j ŝu'o'j en la griz'a maten'lum'o akr'e kontrast'is kontraŭ la blank'a lit'o'tuk'o. ”Kia'j kutim'o'j!” murmur'is Anton'o, en'ir'is la ĉambr'o'n, for'pren'is la ŝu'o'j'n el la lit'o kaj ord'ig'is la kusen'o'n. Kiam li de'nov'e est'is en la koridor'o, li ĵet'is la ŝu'o'j'n en si'a'n korb'o'n, post kiam li est'is skrib'int'a per kreto numer'o'n sur ili'n, kaj pen'e daŭr'ig'is en si'a'j pantofl'o'j. Iom post'e sinjor'o van Halsten fin'is si'a'n parol'ad'o'n kaj re'ir'is al si'a ĉambr'o. Rigard'o al la horloĝ'o inform'is li'n, ke li ankoraŭ hav'os preskaŭ kvar hor'o'j'n por dorm'i. Li for'pren'is si'a'n mantel'o'n kaj pantofl'o'j'n kaj ĵet'is si'n kun plaĉ'a murmur'o sur la lit'o'n. Dorm'i tamen est'as plej bon'e!
Kiam Karlo je la ok'a maten'e frap'is sur li'a pord'o, ripet'iĝ'is la sam'o kiel kvar hor'o'j'n pli fru'e. Unu'e Karlo frap'is, du'e li tambur'is, post'e li frap'eg'is per ambaŭ pugn'o'j sur la pord'o'panel'o kaj kiam daŭr'e neni'o mov'iĝ'is intern'e, li kuraĝ'ig'is si'n kaj en'ir'is la ĉambr'o'n. Kiel arb'o'seg'il'o, funkci'ig'at'a de kvar fort'a'j vir'o'j, son'is la ronk'ad'o de la nederland'an'o. Karlo ne sci'is, kio'n far'i. Li klin'is si'n super la dorm'em'ul'o'n kaj sku'is li'n je la ŝultr'o'j. ”La ok'a hor'o, sinjor'o van Halsten!”
”Ja...”
Konfuz'it'e la nederland'an'o rekt'iĝ'is, ĉirkaŭ'rigard'is du'on'vek'iĝ'int'a kaj dir'is: ”Tuj, tuj...”
Ankoraŭ dorm'ant'e li meĥanik'e met'is si'a'n man'o'n sub la kap'kusen'o'n. Ek'sku'o tra'ir'is li'a'n korp'o'n, nur nun li est'is tut'e vek'a. Dum sekund'o li est'is mut'a, post'e li blek'eg'is kiel vund'it'a bov'o: ”Mi'a'j ŝu'o'j, mi'a'j ŝu'o'j!” Karlo star'is rigid'a pro terur'o. La nederland'an'o el'lit'iĝ'is per salt'eg'o, pren'is li'n per si'a'j grand'a'j man'o'j je la ŝultr'o'j, sku'is li'n tie'n kaj re'e'n kaj kri'eg'is: ”Tuj re'don'u al mi mi'a'j'n ŝu'o'j'n!”
”Mi ne hav'as ili'n ... mi nur en'ven'is por vek'i vi'n”, balbut'is Karlo. La nederland'an'o rigard'is la vizaĝ'o'n de la knab'o kaj kompren'is, ke li ne sci'as, pri kio tem'as, ke li est'as sen'kulp'a.
Kiel frenez'ul'o li kur'eg'is tie'n kaj re'e'n en la ĉambr'o, ĵet'is la seĝ'o'j'n sur'plank'e'n, tra'serĉ'is la ŝrank'o'n, serĉ'is sub la lit'o kaj sub la divan'o kaj post'e kur'is en piĵam'o en la koridor'o'n. ”Oni ŝtel'is mi'a'j'n ŝu'o'j'n!” li kri'is tiel laŭt'e, ke oni li'n aŭd'is en la tut'a dom'o. La kelner'o'j, la ĉambr'ist'in'o'j kaj la gast'o'j urĝ'e kolekt'iĝ'is. Ĉiu'j opini'is, ke la vir'o frenez'iĝ'is. Tiam ek'vid'iĝ'is el la amas'o la or'e ornam'it'a ĉap'o de la pord'ist'o. ”Kio okaz'as?” li demand'is. ”Bru'o en la koridor'o est'as sever'e mal'permes'it'a!”
”Mi dev'as bru'i”, kri'eg'is la nederland'an'o, ”oni ŝtel'is mi'a'j'n ŝu'o'j'n.” ”En ’La or'a urs'o’ oni ŝtel'as neni'o'n”, respond'is energi'e sinjor'o en jak'et'o. Est'is la hotel'estr'o, kiu est'is al'ven'int'a.
”La ŝu'o'j'n tut'cert'e est'as ĉe la polur'ist'o.”
”La ŝu'o'j kuŝ'is sub mi'a kap'kusen'o. Nun ili est'as for. Mi ne don'is ili'n al polur'ad'o. Ili est'as ŝtel'it'a'j”, furioz'is la nederland'an'o. ”Ŝu'o'j ne est'u sub la kap'kusen'o, ŝu'o'j est'u antaŭ la pord'o aŭ sur la pied'o'j”, dir'is sever'e la hotel'estr'o.
”Tamen ne est'as ordinar'a'j ŝu'o'j”, plend'is nun la nederland'an'o per romp'it'a voĉ'o, ”est'as ŝu'o'j kun kavern'a'j kalkan'um'o'j, en kiu'j trov'iĝ'as diamant'o'j de grand'eg'a valor'o!”
Tiam la tumult'o en la koridor'o mut'iĝ'is, subit'e est'is tut'e silent'e. Nun ĉiu'j kompren'is, ke la nederland'an'o ne est'as frenez'ul'o, kaj ĉiu'j kompat'is li'n. Nur unu vir'o, kiu star'is plej periferi'e en la grup'o, dir'is du'on'laŭt'e: ”Aĥa, kontraband'ist'o de diamant'o'j!” La nederland'an'o gest'ad'is: ”Mi ne est'as kontraband'ist'o, mi est'as sinjor'o van Halsten el Amsterdamo kaj serioz'a komerc'ist'o. Mi komerc'as per diamant'o'j kiel ali'a'j per ŝtof'o kaj led'o. Sed la diamant'o'j est'as pli valor'a'j kaj en la tut'a mond'o al'log'as ŝtel'ist'o'j'n. Tial mi ne port'as la ŝton'o'j'n en mi'a man'sak'o, sed kaŝ'as ili'n en la kalkan'um'o'j'n de mi'a'j ŝu'o'j, kie neni'u atend'as trov'i i'o'n. Kaj nun mi'a'j ŝu'o'j est'as ŝtel'it'a'j kaj kun ili mi'a tut'a hav'aĵ'o. Dum mi dorm'is, la ŝtel'ist'o'j en'penetr'is mi'a'n ĉambr'o'n kaj el'tir'is mi'a'j'n ŝu'o'j'n de sub la kap'kusen'o.”
”Sed ne, vi ja ne est'is en vi'a ĉambr'o!” La mal'jun'a Anton'o, la serv'ist'o de la hotel'o, aper'is, li'a'j griz'a'j lip'har'o'j trem'is pro indign'o. ”Vi ja est'is en la hal'o, mi kred'as je la telefon'o, kiam mi je la kvar'a hor'o maten'e en'ven'is vi'a'n ĉambr'o'n kaj pren'is la ŝu'o'j'n el la lit'o.”
”Kaj kie nun est'as la ŝu'o'j, mal'feliĉ'ul'o?” demand'is ekscit'it'e la hotel'estr'o. ”Mi polur'is ili'n, tut'e bril'e polur'is ili'n, ĝis kiam ili bel'eg'e aspekt'is”, respond'is la mal'jun'a Anton'o. Pli'a'j'n vort'o'j'n oni ne ricev'is de la mal'jun'ul'o. ”Ŝlos'u la pord'eg'o'n, neni'u rajt'as for'las'i la dom'o'n”, ordon'is la hotel'estr'o al la pord'ist'o kaj kur'is kun'e kun la nederland'an'o en la ĉambr'et'o'n de Anton'o. La ŝu'korb'o de Anton'o tamen est'is mal'plen'a. Li jam antaŭ long'e dis'met'is la ŝu'o'j'n de la hotel'gast'o'j. Kiam sinjor'o van Halsten re'e en'ir'is la koridor'o'n, li subit'e el'ig'is kri'o'n kaj ĵet'is si'n al pord'o, kiu trov'iĝ'is je la fin'o de la koridor'o, en du'on'lum'o.
”Mi'a'j ŝu'o'j”, li kri'is, ”mi'a'j ŝu'o'j!” Entuziasm'e li lev'is par'o'n da nigr'a'j ŝu'o'j, kiu'j star'is tie antaŭ la pord'o. Li tamen tuj fal'ig'is ili'n kun el'kri'o de grand'eg'a el'rev'iĝ'o. Est'is bel'a'j bot'o'j kun dekor'it'a'j ŝu'pint'o'j kaj en'met'aĵ'o'j de cerv'a led'o, sed la en'met'aĵ'o'j est'is brun'a'j kaj ne hel'griz'a'j kaj sur la pland'o'j est'is per kreto skrib'it'a la ĉambr'o'numer'o 34, la sam'a numer'o, kiu'n montr'is la pord'o. Est'is ŝu'o'j de fremd'a sinjor'o, kiu cert'e ankoraŭ dorm'is en si'a ĉambr'o. Kiam oni mal'ferm'is la pord'o'n, oni vid'is, ke la ĉambr'o est'as mal'plen'a. La sinjor'o est'is for, li est'is kun'pren'int'a si'a'j'n pak'aĵ'o'j'n, palt'o'n, ĉapel'o'n kaj post'las'int'a nur si'a'j'n ŝu'o'j'n.
”Hieraŭ vesper'e li pag'is si'a'n faktur'o'n”, dir'is la pord'ist'o.
”Kiam li for'las'is la hotel'o'n, mi ne sci'as. Cert'e jam je la tag'iĝ'o.” ”Li ŝtel'is la diamant'ŝu'o'j'n”, kri'is la hotel'estr'o. ”Ni dev'as tuj inform'i la polic'o'n.”
Sinjor'o van Halsten, mal'lev'iĝ'int'a sur seĝ'o'n, ĝem'is: ”Mi est'as perd'it'a ... la polic'o ne trov'os li'n...”
”Mi trov'os li'n!”
Klar'a knab'a voĉ'o dir'is tiu'j'n vort'o'j'n. Karlo, la vek'ist'o, la kurier'o, la kel'o– kaj kuir'ej'help'ant'o, la ĉio'n'far'ant'o, al'proksim'iĝ'is al la nederland'an'o kaj ripet'is: ”Mi trov'os li'n, ni re'ricev'os la diamant'ŝu'o'j'n. Sed ni ne perd'u temp'o'n!”
La nederland'an'o surpriz'it'e supr'e'n'rigard'is: ”Kiu est'as vi, knab'o?” ”Mi est'as Karlo, mi'a tut'a nom'o est'as Karlo Zimmermann – sed tio ja ne grav'as – mi sci'as, kie est'as la vir'o, kiu hav'as vi'a'j'n ŝu'o'j'n. Se ni rapid'as, ni ankoraŭ ating'os li'n. Las'u dum'temp'e la polic'o'n trankvil'e komenc'i la esplor'ad'o'n. Mi esper'as, ke ni est'os pli rapid'a'j ol ili. Ven'u!”
Tiel decid'em'e, tiel konvink'ig'e son'is la voĉ'o de Karlo, ke la nederland'an'o lev'iĝ'is. Karlo turn'is si'n al la hotel'posed'ant'o, kiu'n oni dum'temp'e ven'ig'is, kaj demand'is: ”Ĉu vi hodiaŭ pov'us dispon'ig'i al ni vi'a'n aŭt'o'n?”
La hotel'posed'ant'o konsent'is.
”Do ni re'ven'os post kelk'a'j hor'o'j – kun la ŝu'o'j!” kri'is Karlo. ”Vest'u vi'n rapid'e, sinjor'o van Halsten, ĉiu moment'o valor'as.” Kelk'a'j'n minut'o'j'n pli post'e Karlo rapid'is kun la nederland'an'o mal'supr'e'n kaj en'ir'is la aŭt'o'n, kiu atend'is ĉe la pord'eg'o. Karlo dir'is al la ŝofor'o: ”Al la nord'a staci'dom'o!”
La aŭt'o rapid'eg'e ek'vetur'is. Est'is preciz'e la ok'a kaj du'on'o.
Karlo jam oft'e est'is vetur'int'a per aŭt'o, sed ankoraŭ neniam kiel ordinar'a pasaĝer'o. Kiam li hav'ig'is aŭt'o'n por la gast'o'j de ”La or'a urs'o”, li star'is sur la pied'bret'o aŭ sid'is apud la ŝofor'o, sed nun li hav'is si'a'n lok'o'n apud la riĉ'a diamant'komerc'ist'o el Nederlando kaj sent'is si'n tre bon'e sur la mol'a mal'hel'brun'a led'o'kusen'o. Malgraŭ tio li'a'j brov'o'j est'is kun'tir'it'a'j kaj li'a kutim'e gaj'a knab'o'vizaĝ'o hav'is decid'em'a'n esprim'o'n.
Post la komenc'a ŝok'o pro la perd'o de la diamant'o'j sinjor'o van Halsten las'is si'n kapt'i de la energi'o de Karlo. Nun li konsci'iĝ'is pri la fakt'o, ke li sekv'as dek'ses'jar'a'n knab'o'n, mal'trankvil'iĝ'is kaj demand'is: ”Kial ni ir'as al la nord'a staci'dom'o?”
”Pro tio, ke ni ebl'e tie renkont'os la vir'o'n, kiu hav'as vi'a'j'n ŝu'o'j'n”, respond'is Karlo.
”Ebl'e...” Sinjor'o van Halsten est'is tut'e terur'ig'it'a.
”Jes, li'a vagon'ar'o for'vetur'os je la ok'a kaj kvar'dek, sed mi tim'as, ke ni ven'os tro mal'fru'e.”
”Kiel vi sci'as, ke li for'vetur'os ĝust'e per la vagon'ar'o je la ok'a kaj kvar'dek?”
Nun Karlo per kelk'a'j fraz'o'j klar'ig'is al la nederland'an'o, ke li la antaŭ'a'n vesper'o'n akompan'is la sinjor'o'n de la ĉambr'o numer'o tri'dek kvar en la lift'o supr'e'n kaj rimark'is je li'a prononc'ad'o, ke li est'as dan'o. Kiam oni hodiaŭ maten'e tra'serĉ'is li'a'n ĉambr'o'n, Karlo ek'vid'is sur la tabl'o hor'ar'o'n mal'ferm'it'a'n ĝust'e tie, kie est'as la trajn'komunik'o'j kun Kopenhago.
”Se la sinjor'o vetur'os al Kopenhago kaj la kopenhaga vagon'ar'o nur iom antaŭ la naŭ'a for'vetur'os, kial li tiu'okaz'e jam je la ses'a maten'e for'las'is la hotel'o'n?” demand'is la nederland'an'o tre ĉagren'e.
”Ĉar la hor'ar'o en li'a ĉambr'o est'as somer'a hor'ar'o, en kiu ankaŭ trov'iĝ'as vagon'ar'o, kiu for'vetur'as je la ses'a kaj tri'dek.
Sed preciz'e hodiaŭ est'as la dek kvin'a de oktobr'o. La somer'a hor'ar'o ne plu valid'as. Ek'de hodiaŭ la vagon'ar'o for'vetur'as nur je la ok'a kaj kvar'dek. La sinjor'o, kiu for'ir'is kun vi'a'j ŝu'o'j, ne pri'pens'is tio'n – do ni renkont'os li'n ankoraŭ en la staci'dom'o – se ni est'os bon'ŝanc'a'j kaj ating'os la vagon'ar'o'n.”
Sed ili ne est'is bon'ŝanc'a'j. Kiam la aŭt'o ĉirkaŭ'vetur'is la angul'o'n kaj la staci'dom'o est'is antaŭ ili, la horloĝ'o super la ĉef'portal'o montr'is la ok'a'n kaj kvar'dek unu minut'o'j'n. Ili ĵus vid'is la fum'o'n de la kopenhaga vagon'ar'o, kiu je la ali'a flank'o for'las'is la hal'o'n.
Sinjor'o van Halsten pal'iĝ'is. Sed Karlo rest'is trankvil'a kaj deklar'is: ”La vagon'ar'o ir'as ok'dek kilo'metr'o'j'n po'hor'e, ni pov'os vetur'i naŭ'dek po'hor'e kaj preter'pas'i ĝi'n. Mittelstadt est'as la unu'a halt'ej'o; tie ni en'ir'os kaj serĉ'os en la kupe'o'j la vir'o'n kun la diamant'ŝu'o'j.”
Kaj nun komenc'iĝ'is frenez'a vetur'konkurs'o inter la aŭt'o kaj la rapid'vagon'ar'o. Post instig'a vort'o de Karlo la ŝofor'o ŝanĝ'is al la plej'ebl'a rapid'ec'o. Ek'puŝ'e la aŭt'o vetur'is kiel fulm'o tra la strat'o'j: tiel rapid'e, ke la polic'ist'o'j ne pov'is vid'i ĝi'a'n numer'o'n kaj van'e el'pren'is not'kajer'o'n kaj krajon'o'n.
Nun mal'ferm'iĝ'is antaŭ ili rekt'lini'a ŝose'o, apud kiu la fer'voj'dig'o paralel'e etend'iĝ'is.
Per tondr'a motor'o kaj post'las'ant'e grand'eg'a'n polv'o'nub'o'n, la aŭt'o rapid'is inter la popl'o'j. La arb'o'j, la unu'op'a'j kamp'ar'dom'o'j ĉe la flank'o'j ver'e preter'flug'is, mal'mol'e kaj akr'e la vent'o bat'is la vizaĝ'o'n de Karlo. Tie, kie la rel'o'j de la fer'voj'dig'o ĉe la horizont'o ŝajn'e unu'iĝ'is al unu punkt'o, ek'vid'iĝ'is nun et'a blank'a nub'o, la vapor'o de la rapid'vagon'ar'a lokomotiv'o. La aŭt'o vetur'is pli rapid'e ol la vagon'ar'o, pli kaj pli grand'iĝ'is la vagon'ar'o ĉe la horizont'o. Jam tut'e klar'e oni pov'is re'kon'i la siluet'o'n de la last'a vagon'o. Ankoraŭ brav'a atak'o! Ili ating'is la vagon'ar'o'n, ili est'is apud ĝi, ili vetur'is laŭ'long'e de ĝi sur la ŝose'o, tiel ke ili tut'e klar'e pov'is re'kon'i la pasaĝer'o'j'n en la divers'a'j kupe'o'j kaj rigard'i la maten'manĝ'ant'o'j'n en la manĝ'o'vagon'o.
”Ni dev'as ankoraŭ pli rapid'e vetur'i, ni dev'as preter'pas'i la vagon'ar'o'n por hav'i sufiĉ'a'n temp'o'n por en'ir'i ĝi'n en Mittelstadt”, Karlo kri'is en la orel'o'n de la nederland'an'o, dum la kontraŭ'vent'o ŝajn'is for'ŝir'i la vort'o'j'n de li'a'j lip'o'j. La ŝofor'o ankoraŭ pli fort'e prem'is la gas'pedal'o'n kaj est'is kvazaŭ la aŭt'o subit'e si'n lev'is en la aer'o'n, kvazaŭ ĝi flug'is super la ŝose'o sen tuŝ'i la ter'o'n. Post kelk'a'j minut'o'j la vagon'ar'o est'is preter'pas'it'a. Kiel limak'o ĝi antaŭ'e'n'ramp'is post ili, far'iĝ'is pli kaj pli mal'grand'a kaj mal'aper'is.
Sufiĉ'e long'e ili vetur'is je tiu infer'a rapid'ec'o, kiam la voj'o kurb'iĝ'is kaj la ŝofor'o per ĉiu'j si'a'j fort'o'j brems'is. La vetur'il'o ĵet'iĝ'is mal'dekstr'e'n, turn'iĝ'is, ĵet'iĝ'is dekstr'e'n, lev'iĝ'is, preskaŭ perd'is la ekvilibr'o'n kaj – halt'is. La voj'o antaŭ ili est'is barata: bov'in'ar'o pas'is mal'rapid'e trans la voj'o'n. Tut'e trankvil'e ven'is la korn'it'a'j best'o'j de mal'dekstr'e, mal'supr'e'n'ir'is en la voj'fos'aĵ'o'n, supr'e'n'grimp'is la ŝose'o'n, rigard'is per rond'a'j grand'a'j okul'o'j la aŭt'o'n, kiu star'is mez'e sur la voj'o, pas'is mal'rapid'e al la ali'a flank'o, mal'aper'is en la voj'fos'aĵ'o, re'supr'e'n'ir'is kaj en'ir'is la kamp'o'n ĉe la ali'a flank'o por tie paŝt'i kaj re'maĉ'i tut'e trankvil'e. Neniam Karlo vid'is tiom da bov'in'o'j sam'temp'e, neniam antaŭ'e ekzist'is pli mal'rapid'a'j kaj stult'a'j korn'best'o'j!
Daŭr'is etern'e long'e ĝis kiam la brut'ar'o est'is for kaj la voj'o liber'a. La vagon'ar'o, kiu kun'port'is la sinjor'o'n kun la tiom valor'a'j diamant'ŝu'o'j jam de long'e preter'tondr'is.
Tamen ili ankoraŭ'foj'e komenc'is la vetur'konkurs'o'n kaj ating'is la vagon'ar'o'n, ĝust'e kiam ĝi en'vetur'is la staci'dom'o'n en Mittelstadt.
Unu'minut'a halt'o! En la sam'a moment'o, kiam la aŭt'o halt'is, sinjor'o van Halsten kaj Karlo el'salt'is kaj kur'eg'is polv'o'kovr'it'a'j tra la antaŭ'hal'o, antaŭ'e'n'puŝ'is si'n sen bilet'o'j tra la peron'bar'il'o kaj ĵet'is si'n en la last'a'n pord'o'n de la rapid'vagon'ar'o, kiu ĵus ek'mov'iĝ'is. Sen'spir'e ili star'is en la koridor'o, kiam la vagon'ar'o klak'is super la rel'komut'il'o'j. Sinjor'o van Halsten est'is tiel el'ĉerp'it'a de la frenez'a vetur'ad'o kaj la ekscit'iĝ'o dum la last'a'j hor'o'j, ke li vol'is sid'iĝ'i en kupe'o, sed Karlo admon'is: ”Antaŭ'e'n, ni dev'as trov'i la vir'o'n kun la diamant'ŝu'o'j.”
Kaj ili ir'is tra la sving'iĝ'ant'a vagon'ar'o, laŭ'ŝajn'e serĉ'ant'e manĝ'o'vagon'o'n. Sed en la ver'o ili rigard'is akr'e en ĉiu'n kupe'o'n. Tiel ili de la last'a vagon'o ating'is la unu'a'n kaj jam tim'is, ke ili'a vetur'konkurs'o kontraŭ la vagon'ar'o est'is van'a, kiam Karlo subit'e kapt'is la nederland'an'o'n je la brak'o kaj atent'ig'is li'n pri sinjor'o, kiu komfort'e sid'is sur la velur'kusen'o en si'a unu'a'klas'a kupe'o. Est'is ne'jun'a, griz'har'a sinjor'o kun glat'raz'it'a vizaĝ'o kaj simpati'a rond'a ventr'et'o, kiu ver'e ne aspekt'is kiel danĝer'a diamant'rab'ist'o. Sed Karlo flustr'is: ”Ni hav'as li'n – est'as la sinjor'o, kiu hav'as vi'a'j'n ŝu'o'j'n, mi re'kon'as li'n tut'e bon'e.”
La nederland'an'o ŝirm'al'ferm'is la pord'o'n kaj rigard'is la pied'o'j'n de la sid'ant'o. Sed kiel ajn li rigard'is, li ne pov'is vid'i, ĉu la bel'aspekt'a mal'jun'a sinjor'o sur'hav'as la diamant'ŝu'o'j'n: plejd'o kuŝ'is super li'a'j krur'o'j. Ĝi ating'is ĝis plank'e kaj kovr'is la pied'o'j'n de la vojaĝ'ant'o. Tiu rigard'is mir'ig'it'e la polv'o'kovr'it'a'n sinjor'o'n van Halsten, kiu li'n tiel furioz'e fiks'rigard'is.
La nederland'an'o tamen ne konsider'is la mir'ig'it'a'j'n rigard'o'j'n, sed tir'is Karlon en la kupe'o'n, kie ili sid'iĝ'is vid'al'vid'e al la suspekt'a vojaĝ'ant'o sur la velur'a kusen'o. Du'on'a'n hor'o'n ili atend'is, ke li far'u mov'o'n, kiu montr'os li'a'j'n pied'o'j'n. Sed ĉar la mal'jun'a sinjor'o ne mov'is si'n kaj firm'e ten'is la plejd'o'n ĉirkaŭ si'a'j krur'o'j, sinjor'o van Halsten per rigard'o don'is al Karlo sign'o'n. Subit'e ili ek'lev'is si'n, kapt'is la plejd'o'n kaj ŝir'for'pren'is ĝi'n.
La griz'har'a sinjor'o tiel terur'iĝ'is, ke li rest'is sid'ant'a, mut'a kun mal'ferm'it'a buŝ'o. Sed ankaŭ Karlo kaj la nederland'an'o est'is tut'e konstern'it'a'j. La vojaĝ'ant'o tut'e ne sur'hav'is ŝu'o'j'n.
Li'a'j mal'long'a'j krur'o'j pendol'aĉ'is plank'e'n en ŝtrump'o'j.
”Kie est'as vi'a'j ŝu'o'j ... mi'a'j ŝu'o'j?” la nederland'an'o demand'is plej ekscit'it'e.
Daŭr'is iom da temp'o, antaŭ ol la mal'grand'a sinjor'o kompren'is, kio'n ili vol'as, antaŭ ol li kompren'is, ke li ne est'as atak'it'a de vagon'ar'rab'ist'o'j. Fin'e li'a lang'o liber'iĝ'is, terur'it'e li balbut'is: ”Mi el'ĵet'is la ŝu'o'j'n tra la fenestr'o!”
Karlo kaj sinjor'o van Halsten nek pov'is nek vol'is kompren'i.
”Jes, mi el'ĵet'is ili'n tra la fenestr'o. Hodiaŭ maten'e mi rimark'is, ke ili est'as tro mal'grand'a'j por mi, kvankam ili hieraŭ est'is eĉ tre komfort'a'j. Kaj kiam ili mi'n pli kaj pli terur'e prem'is kaj pinĉ'is, mi de'pren'is ili'n kaj el'ĵet'is tra la fenestr'o. Kial mi las'u ili'n pli long'e turment'i mi'n? Mi hav'as ankoraŭ du par'o'j'n en mi'a valiz'o.”
Tio est'is la klar'ig'o de la afabl'a mal'jun'a sinjor'o, kaj tut'e ne efik'is, ke sinjor'o van Halsten kri'is al li: ”Sed tut'e ne est'is vi'a'j ŝu'o'j, ili est'is mi'a'j kaj ili est'is plen'a'j de diamant'o'j!” Nun la mal'jun'a sinjor'o en ŝtrump'o'j est'is tiel terur'ig'it'a, ke li tord'is si'a'j'n man'o'j'n. Li la pas'int'a'n tag'o'n ven'is al ”La or'a urs'o”
kaj vol'is la post'a'n tag'o'n daŭr'ig'i al Kopenhago. Ĉar li oft'e hav'is mal'bon'a'j'n spert'o'j'n pri la serv'ist'o'j, li neniam las'is si'n vek'i fru'maten'e, sed konfid'is tio'n al si'a mal'grand'a vek'horloĝ'o, kiu'n li ĉiam kun'pren'is. Sed ĝust'e hodiaŭ la mal'ben'it'a objekt'o strik'is, kaj kiam li vek'iĝ'is, est'is preskaŭ tro mal'fru'e por ating'i la maten'a'n vagon'ar'o'n. Kaj krom tio li'a'j ŝu'o'j ankoraŭ ne est'is polur'it'a'j. Ekscit'it'a li kur'is laŭ'long'e de la koridor'o, ek'vid'is la ĉambr'et'o'n de Anton'o, en'ir'is por mem serĉ'i kaj pren'is si'a'j'n ŝu'o'j'n el la grand'a korb'o. Sed tiam okaz'is inter'miks'o: li pren'is la ŝu'o'j'n de sinjor'o van Halsten, sur'met'is ili'n kaj rapid'is al la staci'dom'o, kie li ankoraŭ du hor'o'j'n dev'is atend'i la for'vetur'o'n de si'a vagon'ar'o, ĉar ĝust'e hodiaŭ la nov'a hor'ar'o ek'valid'is. Mal'esper'e sinjor'o van Halsten kaj Karlo insist'e demand'is, ĉu li ne pov'as memor'i, kiam kaj kie li el'ĵet'is la ŝu'o'j'n tra la fenestr'o? La mal'grand'a sinjor'o streĉ'e pens'is kaj dir'is: ”Ĝust'e tiam ni preter'pas'is muel'il'o'n, kiu situ'as ĉe river'et'o apud la ŝose'o. Mi ankoraŭ vid'is la ŝu'o'j'n kuŝ'i mez'e sur la voj'o.” ” Mi memor'as la muel'il'o'n”, Karlo kri'is. ”Ni preter'pas'is ĝi'n ĵus antaŭ ol la brut'ar'o bar'is la voj'o'n.”
Ili do dev'is re'ir'i, ili dev'is trov'i la muel'il'o'n! Ebl'e la diamant'ŝu'o'j ankoraŭ kuŝ'as sur la ŝose'o. Ĉe la post'a staci'o Karlo kaj sinjor'o van Halsten for'las'is la vagon'ar'o'n. Sur la plac'o antaŭ la staci'dom'o ili lu'is aŭt'o'n kaj kelk'a'j'n moment'o'j'n post'e ili ĉas'is en la kontraŭ'a'n direkt'o'n.
Jen la muel'il'o!” Karlo kri'is, post kiam ili est'is preter'pas'int'a'j Mittelstadt kaj per grand'a rapid'ec'o vetur'is laŭ'long'e de la ŝose'o, dum Karlo zorg'em'e rigard'is dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n. Nur tiu lok'o pov'us est'i cel'it'a. Idili'e situ'is mal'nov'a seg'muel'il'o ĉe la mal'larĝ'a rapid'e flu'ant'a river'et'o, lign'o'pont'o konduk'is al la ŝose'o kaj iom'et'e pli supr'e paŝt'is la brut'ar'o, kiu du hor'o'j'n pli fru'e bar'is la voj'o'n. Sen'dub'e ili est'is sur la ĝust'a lok'o. Cert'e la ŝu'o'j flug'is ĉi tie'n el la fenestr'o de la fer'voj'a vagon'ar'o, sed malgraŭ mult'a serĉ'ad'o, ili ne trov'is ili'n. Tut'e mal'esper'a la nederland'an'o ek'kri'is: ”Mi est'as ruin'ig'it'a!” Karlo ne mal'esper'is. Profund'e klin'it'a li ir'is tie'n kaj re'e'n sur la ŝose'o, sur kiu oni nur pov'is vid'i mal'dik'a'n tavol'o'n da polv'o.
Subit'e li rekt'iĝ'is kaj dir'is: ”Jen!”
Sinjor'o van Halsten ek'sku'iĝ'is: ”Kio'n vi vid'as, ĉu la ŝu'o'j'n?”
”Ne, sed mi sci'as, kiu hav'as la diamant'ŝu'o'j'n. Ĉu vi vid'as la spur'o'j'n ĉi tie en la polv'o? Tie vir'o ir'is nud'pied'e laŭ'long'e de la voj'o. Kaj ĉi tie, mez'e de la ŝose'o, fin'iĝ'as subit'e la spur'o'j.
Kie'n mal'aper'is la nud'pied'a vir'o? Li ja tamen ne flug'is en la aer'o'n. Kontraŭ'e, li sid'iĝ'is mez'e en la strat'o; tio'n oni tut'e klar'e vid'as en la polv'o, kaj kio'n li far'is? Li sur'met'is la ŝu'o'j'n! Ĉi tie, post ankoraŭ kelk'a'j paŝ'o'j, komenc'iĝ'as de'nov'e la spur'o'j, sed nun li ne plu ir'as nud'pied'a. Oni tut'e klar'e vid'as la prem'sign'o'j'n de mal'larĝ'a'j, elegant'a'j ŝu'o'j. Migr'ant'o, almoz'pet'ant'o aŭ ali'a kompat'ind'a vir'o trov'is vi'a'j'n ŝu'o'j'n, tuj sur'met'is ili'n kaj daŭr'ig'is en ili. Kiam ni trov'os la vir'o'n, tiam ni ankaŭ hav'os vi'a'j'n diamant'ŝu'o'j'n, sinjor'o van Halsten.”
”Karlo, vi ja est'as geni'ul'o aŭ almenaŭ bril'a detektiv'o!”
kri'is la nederland'an'o.
Kiel ebl'e plej rapid'e ili sekv'is la spur'o'j'n sur la ŝose'o, sed post kelk'a'j cent'o'j da paŝ'o'j la prem'sign'o'j de la ŝu'o'j far'iĝ'is ne'vid'ebl'a'j. La ŝose'o ĉi tie konduk'is al grand'a vilaĝ'o kaj est'is pavim'it'a. Karlo tamen ne konfuz'iĝ'is. Li demand'is kamp'ar'an'in'o'n, kiu star'is antaŭ la unu'a dom'o de la vilaĝ'o, ĉu ŝi vid'is migr'ant'o'n preter'pas'i antaŭ proksim'um'e du hor'o'j. Jes, la sinjor'in'o memor'is ankoraŭ tut'e preciz'e jun'a'n vir'o'n, kiu kun tornistr'o migr'is en la vilaĝ'o'n per trankvil'a'j paŝ'o'j.
”Est'os mal'facil'e trov'i tiu'n vir'o'n en la vilaĝ'o. Ni dev'os en ĉiu dom'o demand'i pri li”, opini'is sinjor'o van Halsten.
Sed Karlo est'is pli praktik'a. Li daŭr'ig'is sen'halt'e tra la tut'a vilaĝ'o kaj demand'is en la last'a dom'o pri la migr'ant'o. Se li halt'is ie, li ankoraŭ ne pov'as est'i preter'pas'int'a, kaj tiu'kaz'e ili dev'os li'n serĉ'i en la vilaĝ'o; se li daŭr'ig'is, tiam oni li'n bon'e pov'is vid'i ĉi tie de la last'a dom'o. Kaj ver'e, la kamp'ar'an'in'o, kiu'n li demand'is, est'is vid'int'a la migr'ul'o'n, kiu jam for'las'is la vilaĝ'o'n pren'ant'e la mal'dekstr'a'n flank'voj'o'n.
Nun la serĉ'ad'o komenc'is far'iĝ'i mal'facil'a. Karlo kaj sinjor'o van Halsten kur'is dum mult'a'j hor'o'j tra la kamp'o'j, serĉ'is mal'antaŭ arbust'o'j kaj fojn'o'stak'o'j, tra'serĉ'is paŝ'o'n post paŝ'o arb'ar'et'o'n kaj mal'esper'us, se ili jen kaj jen ne ricev'us la sci'ig'o'n de iu kamp'labor'ist'o, kamp'ar'an'o aŭ infan'o, ke la migr'ul'o preter'pas'is, kaj ke li ne dev'us est'i tre mal'proksim'a.
La sun'o ĵus komenc'is sub'ir'i, kiam ili star'is ĉe la bord'o de lag'et'o kaj kun lac'a'j vizaĝ'o'j super'rigard'is la akv'o'n. ”Se ni nur est'us kun'port'int'a'j polic'a'n hund'o'n!” dir'is ĝem'ant'e sinjor'o van Halsten, kiu pro la long'a marŝ'ad'o est'is tut'e el'ĉerp'it'a.
Ankaŭ Karlo est'is tre lac'a. Sed li tamen re'foj'e re'kolekt'is si'a'n energi'o'n kaj ĉirkaŭ'ir'is la lag'et'o'n, dum la nederland'an'o ĵet'is si'n sur la herb'ej'o'n. Subit'e Karlo kri'is: ”Sinjor'o van Halsten, ven'u rapid'e!”
La diamant'komerc'ist'o ek'salt'is. La voĉ'o de Karlo indik'is, ke io grav'a okaz'is. Kaj ver'e! Kiam li star'is apud la knab'o, tiam ankaŭ li vid'is migr'ul'o'n ĉe la ali'a bord'o. Jun'ul'o sid'is tie kaj apog'is si'n kontraŭ arb'o'trunk'o. Li rigard'is la sub'ir'ant'a'n sun'o'n. Fort'a baston'o kaj mal'grand'a tornistr'o kuŝ'is apud li. Li'a'j krur'o'j ne est'is vid'ebl'a'j, la alt'a'j herb'o'j kaŝ'is ili'n.
”Ni hav'as li'n, ni hav'as la ŝu'o'j'n!” triumf'is la nederland'an'o kaj ek'kur'is. Jam de long'a distanc'o li kri'is al la migr'ant'o: ”Ho, jun'ul'o!”
Terur'ig'it'a la migr'ant'o lev'iĝ'is, sed kiam li vid'is la fremd'ul'o'n al'proksim'iĝ'i, li riverenc'is ĝentil'e kaj demand'is: ”Per kio mi pov'as serv'i al vi?”
”Mi vol'us aĉet'i vi'a'j'n ŝu'o'j'n”, dir'is sinjor'o van Halsten, kiu ankoraŭ est'is je distanc'o de dek paŝ'o'j.
La migr'ant'o aspekt'is, kvazaŭ li tut'e ne kompren'as. ”Ĉu mi'a'j'n ŝu'o'j'n? – sed mi ja tut'e ne hav'as ŝu'o'j'n!”
Tim'ig'it'a la nederland'an'o rest'is star'ant'a kaj fiks'e rigard'is la pied'o'j'n de la migr'ant'o. Li ver'e ne sur'hav'is ŝu'o'j'n, li est'is nud'pied'a. ”Ho Di'o, kie vi las'is vi'a'j'n ŝu'o'j'n?” sinjor'o van Halsten demand'is en grand'a ekscit'o.
”Est'as grand'a honor'o por mi, ke vi tiom interes'iĝ'as pri mi'a'j ŝu'o'j”, respond'is la jun'ul'o, ”sed mi tre mult'e bedaŭr'as, ke mi ne pov'as don'i al vi preciz'a'n inform'o'n. Est'as mal'bon'a temp'o por ni tajlor'sub'majstr'o'j, mi fakt'e ne sci'as, kie ili est'as.
Ili for'las'is mi'n, ne mi ili'n. Mi kred'as, ke est'is printemp'a tag'o en maj'o, kiam ni adiaŭ'is. El cent tru'o'j ili rid'et'is al mi tiel mal'ĝoj'e, ke mi decid'is dis'iĝ'i de ili per glor'a adiaŭ'o. Mi for'pren'is ili'n, lok'ig'is ili'n si'n'gard'e ĉe sterk'amas'o kaj daŭr'ig'is mi'a'n voj'o'n. Kiel dir'it'e, est'is en maj'o, ie en Bohemi'o, proksim'e de Plzen, kie trov'iĝ'as bon'a bier'o. Ni neniam re'vid'is unu la ali'a'n.”
Karlo inter'romp'is la vort'o'torent'o'n de la sub'majstr'o: ”Sed vi tamen ankoraŭ hodiaŭ tag'mez'e sur'hav'is ŝu'o'j'n. Kie ili est'as?”
La sub'majstr'o frap'is si'a'n frunt'o'n. ”Jes ver'e, hodiaŭ tag'mez'e mi hav'is ŝu'o'j'n sur mi'a'j pied'o'j, sed kie ili nun est'as? Jes, est'as long'a rakont'o.”
”Ĉu ne ebl'as mal'long'ig'i vi'a'n rakont'o'n?” admon'is sinjor'o van Halsten. ”Tut'e ne'ebl'e, por tio la rakont'o est'as tro interes'a. Do, hodiaŭ antaŭ'tag'mez'e, migr'ant'e sur la ŝose'o, kio'n mi vid'as sur ĝi? Par'o'n da ŝu'o'j! Par'o'n da mir'ind'a'j ŝu'o'j el bon'eg'a led'o kun hel'griz'a'j en'met'aĵ'o'j kaj art'e'kudr'it'a'j ŝu'pint'o'j.”
”Mi'a'j ŝu'o'j!” ĝem'eg'is sinjor'o van Halsten, kiu preskaŭ mort'is pro mal'pacienc'o.
”Bon'a produkt'o de german'a meti'art'o”, daŭr'ig'is la sub'majstr'o, ”mi kompren'as tia'j'n afer'o'j'n. La ĉiel'o send'is ili'n al mi. Mi far'is, kio'n far'us ĉiu'j hom'o'j en mi'a situaci'o. Mi sur'met'is ili'n kaj sent'is mi'n kiel princ'o, kiam mi daŭr'ig'is la voj'o'n.”
”Kie vi las'is la ŝu'o'j'n?” La vizaĝ'o de sinjor'o van Halsten est'is tiel ruĝ'a de ekscit'o, ke oni dev'is tim'i la plej terur'a'n por li. La tajlor'a sub'majstr'o tamen rest'is trankvil'a kaj rakont'is: ”Tiel mi post ne'long'a temp'o ating'is afabl'a'n vilaĝ'et'o'n. La sun'o est'is alt'a sur la ĉiel'o, kaj tiam mi'a stomak'o anonc'is al mi, ke baldaŭ est'os la hor'o, kiam honest'a burĝ'o sid'iĝ'as ĉe pret'a manĝ'o'tabl'o. Mi'a serĉ'ant'a okul'o ek'vid'is ŝild'o'n, sur kiu mi leg'is: ”Gast'ej'o de Reinhold Hievelmann”. Kun la por mi karakteriz'a decid'pov'o mi en'ir'is tra la pord'o kaj salut'is afabl'e.
La gast'ej'estr'o tamen ŝajn'is al mi ne'simpati'a. Li kri'is: ”Ĉi tie oni ne don'as almoz'o'j'n”. Mi inform'is al li: ”Mi ne em'as apelaci'i al vi'a bon'farad'o. Kontraŭ'e, mi intenc'as far'i por ambaŭ part'o'j favor'a'n inter'ŝanĝ'negoc'o'n. Ĉu vi bon'vol'os don'i al mi du'obl'a'n porci'o'n da pork'rost'aĵ'o kun salat'o kaj aparten'ant'a'j ter'pom'o'j kaj du'on'a'n litr'o'n da vi'a cert'e bon'eg'a tabl'o'vin'o, se mi por tio don'os al vi ĉi tiu'n ŝu'par'o'n, kiu ĝust'e nun ornam'as mi'a'j'n pied'o'j'n?” ”Dir'it'e – far'it'e”, dir'is la gast'ej'estr'o, kaj ni inter'konsent'is.”
”Daŭr'ig'u, daŭr'ig'u”, admon'is sinjor'o van Halsten.
”La pork'rost'aĵ'o don'is honor'o'n al la gast'ej'estr'o kaj mi don'is honor'o'n al la pork'rost'aĵ'o...”
”Al la diabl'o kun vi'a pork'rost'aĵ'o!” kri'is la nederland'an'o, ”kie est'as la ŝu'o'j?”
”Mi ankoraŭ ne okup'is mi'n pri tiu demand'o, sed pri'pens'ant'e la afer'o'n mi opini'as, ke ili est'as ĉe la gast'ej'estr'o, se li ankoraŭ ne ali'manier'e dispon'is pri ili.”
”Ni dev'as tuj re'ir'i al la gast'ej'o!” kri'is la nederland'an'o.
”Cert'e, sed unu'e ni dev'as dank'i ĉi tiu'n sinjor'o'n pro li'a'j afabl'a'j inform'o'j”, opini'is Karlo.
”Vi prav'as!” Sinjor'o van Halsten pren'is si'a'n mon'uj'o'n kaj don'is al la migr'ant'o grand'a'n mon'bilet'o'n. ”Tio est'as la plej bon'a dank'o.” La migr'ant'o riverenc'is ĝentil'e, sed sen humil'ec'o, kaj respond'is: ”Est'as la frukt'o'j de bon'a eduk'o.”
Nur post long'a marŝ'ad'o sur la ŝose'o Karlo kaj la nederland'an'o re'ven'is al la vilaĝ'o. Sen mal'facil'aĵ'o'j ili trov'is la gast'ej'o'n, pri kiu la migr'ant'o parol'is, kaj en'ir'is. La nederland'an'o, tro ekscit'it'a por far'i long'a'j'n ĉirkaŭ'fraz'o'j'n, demand'is sen'per'e la gast'ej'estr'o'n pri la ŝu'o'j, kiu'j'n vend'is la tajlor'sub'majstr'o hodiaŭ tag'mez'e.
La gast'ej'estr'o tuj sci'is, pri kio tem'as, sed – ho ve! – li ne plu hav'is la ŝu'o'j'n. Tuj post kiam la migr'ant'a sub'majstr'o est'is for, aŭt'o halt'is antaŭ la gast'ej'o. Tri sinjor'o'j kaj tri sinjor'in'o'j el'ir'is kaj mend'is modest'a'n tag'manĝ'o'n. Kiam ili est'is ir'ont'a'j, unu el la sinjor'o'j ek'vid'is la ŝu'par'o'n, kiu'n la gast'ej'estr'o est'is met'int'a en angul'o'n, kaj demand'is, ĉu ili est'as aĉet'ebl'a'j.
Post mal'long'a marĉand'o ili est'is aĉet'it'a'j. Tri mark'o'j est'is la prez'o, kiu'n li pag'is por ili.
Sinjor'o van Halsten mal'lev'iĝ'is sur seĝ'o'n. Ankaŭ Karlo preskaŭ sen'esper'is. Sen'spir'a li demand'is la gast'ej'estr'o'n, ĉu li re'kon'is iu'n el ili. Ne, est'is fremd'a'j person'o'j. Kiel ili aspekt'is? Elegant'a'j, kaj tamen ne elegant'a'j. La sinjor'o'j est'is sen'barb'a'j, la sinjor'in'o'j hav'is blond'a'j'n har'o'j'n. ”Kaj kia est'is la vetur'il'o, per kiu ili ven'is?” ”Simpl'a mal'nov'a skatol'o, kiu ver'ŝajn'e jam far'is long'a'n vetur'ad'o'n.”
”Mi est'as perd'it'a, mi est'as ruin'ig'it'a”, ĝem'eg'is la nederland'an'o.
”Mi tamen hav'as esper'o'n, mal'fort'a'n esper'o'n, sinjor'o van Halsten. Ven'u, ni vetur'u al la proksim'a vilaĝ'o. Tie mi hodiaŭ post'tag'mez'e vid'is i'o'n, kio ebl'e pov'os klar'ig'i la sekret'o'n de la fremd'a'j person'o'j.”
”Kio'n vi vid'is?” demand'is sinjor'o van Halsten.
”Mi vid'is la vizit'kart'o'j'n de la ses person'o'j, el kiu'j unu aĉet'is vi'a'j'n ŝu'o'j'n”, respond'is Karlo.
”Vi est'as frenez'a knab'o, tut'e frenez'a!” dir'is la diamant'komerc'ist'o. Tamen li fin'e est'is persvad'it'a en'ir'i la aŭt'o'n, kiu est'is atend'ant'a ili'n.
Post mal'long'a vetur'o laŭ'long'e de la mal'hel'a ŝose'o ili ating'is la proksim'a'n vilaĝ'o'n. Post'tag'mez'e ili tie far'is et'a'n inter'romp'o'n por demand'i pri la muel'il'o, apud kiu la ŝu'o'j dev'us kuŝ'i sur la ŝose'o. Nun ili ankoraŭ'foj'e halt'is sur la preĝ'ej'a plac'o, Karlo ĉirkaŭ'rigard'is, ir'is al grand'a garb'ej'o kaj kri'is: ”Sinjor'o van Halsten, vi dev'as el'ir'i!”
”Kio'n mi far'u ĉi tie?”
”Ni ir'u al teatr'o!”
En la vilaĝ'et'o, kie kok'in'o'j blek'is sur la preĝ'ej'a plac'o kaj bov'in'o'j kaj kapr'o'j vag'ad'is sur la ĉef'strat'o, fakt'e trov'iĝ'is teatr'o. Karlo jam post'tag'mez'e vid'is sur la garb'ej'a pord'o afiŝ'o'n, sur kiu est'is skrib'it'e: ”Grand'a gast'lud'o de la oper'et'a societ'o Re'sed'a – la teatr'o'direktor'o mem lud'os la graf'o'n de Luksemburgi'o”.
Kiam la gast'ej'estr'o rakont'is pri la strang'a'j hom'o'j, kiu'j tag'manĝ'is ĉe li kaj al kies gvid'ant'o li vend'is la diamant'ŝu'o'j'n, Karlo memor'is la anonc'o'n, kiu'n li est'is leg'int'a, kaj ek'pens'is: ili dev'as est'i ge'aktor'o'j de la oper'et'a societ'o. Nun li star'is kun'e kun sinjor'o van Halsten antaŭ la pord'o de la garb'ej'o, kiu est'is ferm'it'a. De la intern'o son'is muzik'o de fortepian'o, kaj tut'e mal'laŭt'e oni pov'is aŭd'i vir'in'a'n voĉ'o'n, kiu kant'is sentimental'a'n kant'o'n. La prezent'ad'o jam komenc'iĝ'is.
La en'ir'ej'o de la teatr'o trov'iĝ'is ĉe'flank'e. Est'is mal'grand'a pord'o, kiu ali'okaz'e cert'e est'is uz'at'a de la rikolt'o'labor'ist'o'j.
Sed nun mal'antaŭ ĝi trov'iĝ'is la bilet'ej'o, kaj sinjor'o van Halsten proksim'iĝ'is al la surpriz'it'a teatr'o'direktor'in'o, kiu mem okup'is si'n kiel kas'ist'in'o. Du bilet'o'j ĉe la orkestr'o en la unu'a vic'o, po 90 pfenig'o'j.
Nun ili en'ir'is la ver'a'n teatr'o'salon'o'n, kiu montr'is kurioz'a'n aspekt'o'n. Sur bier'barel'o'j kuŝ'is long'a'j tabul'o'j, kiu'j nun est'is sid'lok'o'j, kaj en la fon'o sam'manier'e est'is konstru'it'a podi'o, kiu serv'is kiel scen'ej'o. En la lum'o de du grand'a'j lantern'o'j star'is blond'ul'in'o kaj kant'is, akompan'at'a de pian'lud'ist'o, sopir'em'a'n kant'o'n. Kiam ŝi fin'is, aktor'o de flank'e paŝ'is en la lum'o'n. La sinjor'in'o kri'is: ”Ho, sinjor'o graf'o, mi mal'pacienc'e atend'is vi'n!” Kaj tiam la du'o komenc'is kant'i long'a'n duet'o'n pri am'o kaj feliĉ'o.
Karlo kaj sinjor'o van Halsten ir'is antaŭ'e'n inter la benk'o'vic'o'j ĝis la unu'a, kaj la kamp'ar'an'a'j rigard'ant'o'j ne pov'is kompren'i, ke trov'iĝ'as hom'o'j, kiu'j ven'as al la teatr'o, kiam la prezent'ad'o est'as fin'iĝ'ont'a. Fin'e la nederland'an'o star'is tut'e apud la podi'o kaj per rigid'a'j okul'o'j rigard'is la pied'o'j'n de la kant'ant'a graf'o. La vizaĝ'o de sinjor'o van Halsten ek'bril'is. La am'o kaj feliĉ'o, pri kiu'j la aktor'o kant'is, en'ir'is li'a'n kor'o'n. Li re'kon'is si'a'j'n ŝu'o'j'n. Jes, est'is ili, la nigr'a'j ŝu'o'j kun cerv'a led'en'met'aĵ'o kaj kun art'e kudr'it'a'j ŝu'pint'o'j.
Li ne plu pov'is brid'i si'a'n ĝoj'o'n kaj mal'pacienc'o'n. Subit'e li sving'is si'n de la salon'o al la scen'ej'o, al'paŝ'is la graf'o'n kaj kri'is: ”For'pren'u tuj vi'a'j'n ŝu'o'j'n!”
La aktor'o kaj la aktor'in'o terur'it'a'j inter'romp'is si'a'n duet'o'n kaj fuĝ'is al la fon'o de la scen'ej'o. Ili opini'is, ke unu el la aŭskult'ant'o'j frenez'iĝ'is pro rav'iĝ'o de ili'a kant'o. Sed la publik'o, la kamp'ar'an'o'j kaj la paŝt'ist'o'j, kred'is, ke ankaŭ sinjor'o van Halsten est'as aktor'o kaj ke la tut'o est'as part'o de la teatr'aĵ'o, kaj eksplod'is en tondr'a'n rid'eg'o'n. Sed la kompat'ind'a aktor'o far'iĝ'is mort'pal'a sub la ŝmink'o kaj vol'is al'vok'i help'o'n. Tiam sinjor'o van Halsten flustr'is al li: ”Tuj for'pren'u vi'a'j'n ŝu'o'j'n ...
mi pag'os al vi cent mark'o'j'n por ili!” Li pren'is el la poŝ'o nov'a'n mon'bilet'o'n de cent mark'o'j kaj ten'is ĝi'n antaŭ la naz'o de la graf'o. Est'is rigard'o, kiu'n la teatr'o'direktor'o kaj aktor'o Re'sed'a jam de long'a temp'o ne ĝu'is. Se la sinjor'o, kiu subit'e atak'is la scen'ej'o'n, est'as frenez'a, li'a frenez'ec'o tamen hav'as bon'a'n flank'o'n. Sen'konsider'e al la publik'o li pren'is la nederland'an'o'n je'man'e kaj tir'is li'n mal'supr'e'n de la scen'ej'o, grimp'is super kelk'a'j bier'barel'o'j kaj star'is kun sinjor'o van Halsten mal'antaŭ la garb'ej'o sub liber'a ĉiel'o. Tiam li etend'is la man'o'j'n al la mon'bilet'o, met'is ĝi'n en la poŝ'o'n de si'a frak'o, klin'is si'n, mal'laĉ'is si'a'j'n ŝu'o'j'n, for'pren'is ili'n rapid'eg'e kaj riverenc'ant'e don'is ili'n al la nederland'an'o. Lun'lum'o lum'ig'is la grup'et'o'n, al kiu nun ankaŭ Karlo al'iĝ'is. En ŝtrump'o'j la aktor'o star'is sur la herb'ej'o, sinjor'o van Halsten feliĉ'eg'a ten'is la diamant'ŝu'o'j'n en la man'o, rigard'is kaj kares'is ili'n ĉiu'flank'e.
Ili ankoraŭ en'hav'is la tre'eg'e valor'a'n trezor'o'n.
”Karlo”, li vok'is, ”tio'n mi ŝuld'as al vi.”
La aktor'o dum moment'o rigard'is ili'n kun mir'o kaj rapid'e re'ir'is al la scen'ej'o. La publik'o jam far'iĝ'is mal'pacienc'a pro la inter'romp'o kaj komenc'is kri'i kaj pied'bat'i. Sed direktor'o Re'sed'a hav'is du'a'n par'o'n da ŝu'o'j en la gast'ej'o, kiu situ'is je distanc'o de dek'minut'a promen'o. Kio'n li far'u? Li aper'is sen ŝu'o'j kaj en ŝtrump'o'j li danc'is kaj kant'is si'a'n rol'o'n ĝis'fin'e.
Est'is kurioz'a aspekt'o, sed la publik'o kred'is, ke dev'as est'i tiel, kaj super'ŝut'is per aplaŭd'o'j la graf'o'n de Luksemburgi'o, kiu est'is sen ŝu'o'j.
Sinjor'o van Halsten kaj Karlo ne plu rigard'is tiu'n memor'ind'a'n fin'o'n de la prezent'ad'o. Ili en'ir'is la aŭt'o'n kaj rapid'e re'vetur'is al la urb'o. Pens'em'e la diamant'komerc'ist'o rigard'is la dek'ses'jar'a'n knab'o'n, kiu don'is al li tiom da help'o kaj tiel bril'e montr'is energi'o'n, sprit'ec'o'n kaj saĝ'ec'o'n. Fin'e li dir'is: ”Se vi em'as, Karlo, mi kun'pren'os vi'n al Amsterdamo. Tie vi ir'os al bon'a lern'ej'o kaj post tio vi labor'os en mi'a firma'o por far'iĝ'i bon'a komerc'ist'o. Ĉu vi em'as akcept'i tio'n?”
Iom long'e Karlo pro feliĉ'o ne pov'is parol'i, sed post'e li don'is si'a'n man'o'n al la nederland'an'o dir'ant'e: ”Do ankaŭ al mi la diamant'ŝu'o'j al'port'is feliĉ'o'n. Mi vol'as far'i ĉio'n por ne perd'i ĝi'n.”